Có hai người tranh chấp với nhau lâu
ngày, cuối cùng đã đưa nhau đến nhà quan toà của thành phố nhờ phân xử dùm.
Người thứ nhất trình bày câu chuyện và tự
biện hộ cho mình. Anh vừa dứt lời thì quan toà dõng dạc tuyên bố:
- Anh có lý.
Đến lượt người thứ hai phân trần, anh
cũng đem ra mọi lý lẽ để làm nghiêng cán cân công lý về với mình. Sau khi nghe
anh trình bày, quan toà cũng tuyên bố:
- Anh có lý.
Cậu con trai của quan toà theo dõi câu
chuyện từ đầu. Nó ngạc nhiên vô cùng: làm thế nào cả hai đều có lý cả? Quan toà
cũng đưa ra phán quyết về nhận xét của con mình như sau:
- Con hỏi cũng có lý.
*
* *
Mỗi người chúng ta ai cũng có lý, cũng
có những khả năng, khôn ngoan, khôn khéo và kinh nghiệm riêng. Nhưng có lẽ con
người ít muốn nhìn nhận phần công phúc, phần có lý của người khác, cũng như phần
lỗi của mình. Và đó chính là đầu mối của xa cách, bất hoà.
Nếu biết nhận ra rằng, con người chẳng
ai hoàn toàn tốt và cũng chẳng ai hoàn toàn xấu, thì sẽ bớt kiêu căng tự phụ, tự
kiêu tự đại. Bởi so với trời cao hay nơi đất thấp, thì ta chẳng là gì.
Nếu biết nhận ra rằng, con người, tự bản
chất là bất toàn, giới hạn, là khập khễnh, thì sẽ dễ khiêm tốn hơn.
Nếu biết nhận ra rằng, sống là tương
quan. Tương quan với thế giới, với con người, với cuộc sống, và mở lòng đón nhận
chân lý, sự thật, tình yêu, của cuộc sống, thì ta cũng sẽ bớt được nhiều bực bội,
căng thẳng, bất mãn về người khác và với chính mình. Vì mình cũng giống như mọi
người, tất cả chỉ là tương đối thôi.
Nếu biết nhẫn nhục, tùy thuận và bằng
lòng, biết cảm thông và thương xót, biết bao dung và tha thứ cho nhau, thì cuộc
sống sẽ dễ chịu, nhẹ nhàng, đáng yêu hơn nhiều.
Nếu mỗi người lo tìm phần lý của mình sẽ
dẫn tới sự thắng thua, hơn thiệt, phải trái. Và sẽ làm cho người thắng thì mừng
vui, người thua thì tức giận.
Nếu mỗi người lo tìm lý mà không tìm
tình thì cuộc sống trở nên hình thức. Con người sẽ xử với nhau bằng bề ngoài, gần
mặt nhưng xa cách lòng.
Nếu mỗi người lo tìm phần lý cho mình,
thì sẽ làm cho người ta có thể cùng bàn nhưng không đồng bàn, cùng mái nhà
nhưng không cùng mái ấm, cùng sàng mà không đồng sàng. Rồi mỗi người dè dặt
nhau trong ứng xử, đối phó trong trách nhiệm và thắng thua trong đúng sai. Cuộc
sống mỗi người sẽ trở nên khô khan, cứng cỏi, cằn cỗi, héo úa.
Hiện trạng thế giới mỗi ngày cứ bạo lực,
khủng bố, gây nên sự chết chóc, hoang tàn đổ nát, chưa có một ngày, một phút
bình yên, kể từ ngày loài người có mặt đến nay cũng vì "Ai cũng có
lý" và cái lý bao giờ cũng nghiêng những anh tai to, mặt bực, bụng phệ, ọc
ạch một dạ dày đầy hơi.
Anh Nam chê giọng anh Bắc nói khó nghe,
Anh Nguyên càm ràm anh Phát đi lệch đường lối. Trước sau Nam - Bắc, Nguyên -
Phát gì cũng "ngủm cù toi", bất cứ cái lý nào đến một lúc nào đó cũng
dẫy chết trên manh chiếu rách. Cuối cùng mục đích chính là gì hở loài người ơi?
“kẻ thắng thêm oán thù, người thua ngủ chẳng yên, thắng thua hai đều "dừng
lại để thở", ấy được an ổn ngủ”.
Anh có lý. Tôi có lý. Mọi người đều có
lý. Nhưng có lý mà không có tình thì ích gì?. Cái lý không mang lại sự hài hòa
trong cuộc sống, bình an trong trách nhiệm, hạnh phúc trong nghĩa tình, tin tưởng
trong gặp gỡ, gắn bó trong cộng tác, hiệp nhất trong khác biệt, thì cái lý ấy
chẳng ích lợi gì, càng không giúp con người phát triển, càng không giúp cho cuộc
sống ấm êm hơn.
Cuộc sống vốn rất đơn giản, nhẹ nhàng,
nhưng con người đã làm cho nó trở nên phức tạp, khó hiểu, rối bời, và căng thẳng.
Ta chỉ cần nhìn nhận nhau, nhìn nhận sự vật, nhìn nhận mọi vấn đề một cách đơn
giản và giải quyết bằng tình nghĩa thì mọi sự sẽ giản đơn, dễ thương hơn rất
nhiều.
- lượm lặt -
