Tri kỷ là gì? Chúng ta có phải là Tri Kỷ
Của Phật không?
"... Mình có phải là tri kỷ của Phật không?
hay chỉ là một người đi theo Bụt một cách mù quáng, nói cái gì thì nghe cái đó?
Muốn là người tri kỷ của Phật thì phải có óc phán đoán, không phải là
ai nói cái gì là mình nghe cái đó, dầu đó là lời của một vị tổ sư. Cho nên những
cuốn sách như Tri Kỷ Của Phật không hẳn là một cuốn giáo khoa Phật học.
Có thể gọi là giáo khoa Phật học, nhưng
đó là giáo khoa cao cấp. Tại vì đây không phải một cuốn sách có công dụng giải thích,
cắt nghĩa, làm rõ ý, mà còn có tinh thần phê phán, chỉ ra những chỗ nào đúng,
chỗ nào sai, chỗ nào liễu nghĩa và chỗ nào không liễu nghĩa. Vì vậy các con phải
biết sử dụng như thế nào để có thể làm sống dậy tinh thần phê phán sáng suốt của
đạo Phật.
Ở trong kinh Kalàma có
một lần nhóm người trẻ tới hỏi Phật: Vị đạo sư nào đi ngang qua đây đều
nói rằng giáo lý của họ là hay nhất, đúng nhất. Chúng con biết tin vào
ai? Phật dạy: các em đừng có vội tin một điều gì, dầu điều đó đã được
chép trong kinh, hoặc do một vị đạo sư rất nổi tiếng nói ra. Những điều mình
nghe, mình phải dùng Văn, Tư, Tu để mà xét lại cho kỹ, phải đem ra áp dụng. Nếu
áp dụng mà thấy giải tỏa được những khó khăn, đau khổ, thấy rõ ràng đó là sự thật
thì khi đó mình mới tin, chứ đừng vội tin vào bất cứ một cái gì mình mới nghe.
Rõ ràng là những kinh như vậy đã chứng tỏ
đạo Phật là một truyền thống rất cởi mở, rất thông minh, rất có tính
phê phán. Nếu mình biến đạo Phật trở thành một tôn giáo đầy giáo điều
như các tôn giáo khác thì điều này rất là tội cho Phật. Mình đã đánh mất
phần tinh túy của Phật và mình không còn là tri kỷ của Phật nữa..."
(Đoạn văn trên được Trích từ
tâm tình gửi các con xuất sĩ... của ThầyThích Nhất Hạnh.)
Tri kỷ là gì?
Là người kiên nhẫn lắng nghe
ta kể lể đủ điều, nhất là về… những ấm ức, buồn bực, những khát vọng… xa xôi mà
chẳng bao giờ nhìn đồng hồ tính toán thời gian… Là người thường khuyên ta cứ
khóc cho thật thỏa để buồn bực vơi theo…
Là người hiểu ta nhất. Cha mẹ
sinh ra ta nhưng chỉ người ấy biết được ta nghĩ gì, buồn gi, vui gì, muốn gì...
dù đôi khi, ta chưa kịp nói gì…
Là người ta muốn được chia sẻ đầu tiên
khi ta tràn ngập niềm vui hay nặng trĩu nỗi buồn hay… chỉ mong manh những dự cảm,
những linh cảm… mông lung. Là người ta mong tìm đến nhất khi ta đau khổ muốn
hét lên, muốn khóc cho thật to… Và sau khi được nói, được hét, được khóc… với
người ấy, những muộn phiền ưu tư sẽ nguôi ngoai… để ta nhẹ lòng hơn.
Là người ta có thể nói thật nhất mọi ý
nghĩ của mình ngay cả những “mảng khuất tâm hồn” mà ta không dám phô bày trước
đám đông, hay với bất kì người nào khác… kể cả những người thân…
Là người dám chế giễu những
thiếu sót của ta, những sai lầm của ta… hùng hồn, bất bình… cứ như ta đang gây
điều đó cho người ấy mà chẳng sợ ta phật lòng hay bực mình… Và bao giờ sau đó
cũng cho ta những lời khuyên rất chân thành…
Là người lặng lẽ chắt chiu
cho ta những hạnh phúc giản dị nhưng chẳng bao giờ kể công…
Và Tri kỷ là người không phải điều gì
cũng phải nói ra mới hiểu.
(Sưu Tầm)
