Khi mùa đông đến, những
cơn gió se lạnh, những đợt gió bấc thổi ném vào người mà thấy như ai lấy dao cắt
da cắt thịt ta. Mọi người đều phải trang bị cho mình những chiếc áo thật ấm, những
chiếc khăn thật dài, những đôi tất thật dày, những đôi giày thật đẹp, những chiếc
mũ thật xinh để chống lại cái lạnh giá của mùa đông. Tất cả mọi người ai ai
cũng sợ cái lạnh, cái lạnh được ví như con dao cắt da, cắt thịt, hoặc lạnh buốt
đến tận xương.
Cái lạnh
chẳng trừ một ai. Cái lạnh nó đến với cả làng chứ chẳng riêng gì ai. Chẳng ai
thích cái lạnh, cái rét làm gì cho khổ, nhưng cực chẳng đã, con người dù không
muốn cũng phải chịu. Đi trong thành phố những ngày này, nếu quan sát kĩ, ta thấy
những nghịch cảnh: người ngồi làm việc trong các văn phòng mặc ba, bốn tầng áo ấm
mà vẫn thấy lạnh cóng, ở ngoài đường thấy mọi người đi xe môtô bịt kín, chỉ hở
hai con mắt để quan sát đường đi, nhưng vẫn có những người nông dân phong phanh
áo vải gánh những thúng rau, thúng hoa quả đi bán rong giữa lòng Thủ Đô, chạy
te tát mỗi khi nhìn thấy công an đến.
Trong xã hội văn minh, hiện
đại ngày nay còn có những cái lạnh, thiết nghĩ, còn đáng sợ hơn cái lạnh của
mùa đông nhiều và rất nhiều lần. Cái lạnh của lòng người, cái vô cảm của con
người, đó là khi ta nhìn thấy những người đau khổ mà không có chút động lòng;
hoặc khi ta thờ ơ trước những bàn tay xương xẩu đang dơ lên xin ta chỉ một đồng
tiền lẻ để sống qua ngày, khi ta lãnh đạm trước những người gặp cảnh khó khăn cần
đến ta. Không gì lạnh hơn những con người "lương tháng thì có, lương tâm
thì không", khi một bác sĩ để một người nghèo không có "phong
bì" phải chết oan khi vào bệnh viện cấp cứu. Không có cái lạnh nào bằng
cái lạnh của một cán bộ khi hạch sách người dân khi họ đến xin một chữ ký mà
không có "phong bì". Không có cái lạnh nào bằng cái lạnh khi người
khác chào hỏi mà ngoảnh mặt đi không trả lời, khi người với người nhìn nhau bằng
ánh mắt lạnh lùng xa cách, nói với nhau những câu lạnh nhạt xỉa xói không lọt
được vào tai, khinh bỉ nhau, nói xấu nhau, thấy ai hơn mình thì buồn, tìm cách
trừ diệt, hạ bệ.
Cái lạnh lọt cả vào những
nơi được coi là tốt nhất, ấm nhất của xã hội, nơi người "kĩ sư tâm hồn"
thay vì nói sự thật, nói chân lý, thì lại gieo rắc những tư tưởng, những triết
lý sai lầm, những điều đi ngược với chân lý, đi ngược với lương tâm con người.
Cái lạnh thâm nhập cả
trong gia đình khi con cái lạnh nhạt với cha mẹ, để cha mẹ chịu đói, rét, để
cha mẹ phải đi ăn xin, tục ngữ có câu: "lúc sống con chẳng cho ăn, đến khi
thác xuống làm văn tế ruồi". Vợ chồng lạnh nhạt với nhau dẫn đến ly dị, bỏ
con bơ vơ vất vưởng. Anh em lạnh nhạt với nhau, khinh bỉ nhau chỉ vì những chuyện rất nhỏ dẫn đến chia rẽ nhau, cổ nhân có câu: "anh em thì thật là hiền, chỉ
vì đồng tiền mà mất lòng nhau".
Mức sống của xã hội càng
lên cao thì cái lạnh lòng người càng lộ rõ: có những người quý chó hơn người
giúp việc, quý chó hơn đồng loại, quý chó hơn người trong nhà.
Không biết bao nhiêu con
người đang chết dần chết mòn, chết dai dẳng, chết âm thầm không phải vì cái lạnh
của mùa đông mà là cái lạnh của lòng người. Có người chết lạnh giữa mùa hè nóng
bức, có người chết lạnh giữa chăn bông gối đệm, có người chết lạnh trong biệt
thự, có người chết lạnh trong khách sạn, có người chết lạnh giữa những người
thân. Có thể số người chết vì lạnh, cái lạnh của lòng người còn lớn hơn rất nhiều
lần so với số người chết lạnh vì thời tiết.
Cái lạnh của thời tiết đã
là rất đáng sợ với những người nghèo, những người sống vô gia cư, vô tài sản, với
những người sống bằng nghề bới rác, những người làm ruộng, lội ngập sâu trong
nước. Nhưng còn chưa đáng sợ bằng những cái lạnh do con người gây ra cho nhau,
cái lạnh lòng người quả là đáng ghê sợ hơn gấp bội phần.
Kiến Minh