Có một lần, Phật đi dạo
vào nơi cư trú của các Thầy để quan sát. Phật thấy một thầy
đang nằm một mình trong phòng dưới đất với cơn bệnh kiết lỵ (dysentery) rất nặng. Vị
thầy ấy nằm trên chính phân và nước tiểu của mình. Phật hỏi các
huynh đệ khác đâu, sao không có ai săn sóc cho thầy? Vị thầy trả lời
rằng vì ông không giúp ích gì được cho ai, nên họ đã bỏ đi và để cho ông một
mình đối phó với cơn bệnh của mình.
Đức Phật lập tức sai thị giả
của mình là ngài Anan đi lấy nước, và cả hai cùng tắm rửa, lau chùi sạch sẽ cho
ông, rồi đỡ ông dậy lên nằm trên giường.
Sau đó Phật cho gọi tất cả
các thầy khác lại và hỏi, vì sao vị thầy ấy lại bị bỏ rơi một mình trong một
tình trạng như thế. Ai cũng trả lời với Phật rằng: "Thưa
thế tôn, vì ông ấy không giúp gì được cho chúng con!"
Phật nói, "Này
các thầy, các ông bây giờ không còn có cha mẹ để lo và chăm sóc cho
mình. Nếu như các ông không chăm sóc cho nhau thì ai sẽ chăm sóc cho
các ông đây?" Và Phật cũng đã dùng cơ hội này để đặt ra giới
luật dạy các thầy phải biết chăm sóc cho nhau trong những lúc ốm đau.
Câu chuyện cảm động này nói
lên một khía cạnh của đức Phật mà chúng ta ít thấy được trình bày trong các
kinh tạng Pali. Và điều quan trọng hơn, tôi nghĩ câu chuyện ấy cũng
đã nói lên được thực trạng của nhân loại ngày nay, và nó cũng mang lại hy vọng
và chỉ cho chúng ta thấy được một con đường giải thoát.
Một trong những vấn đề lớn
và rất thật mà nhân loại phải đối diện ngày nay là chúng ta đang nằm trong
chính phân tiểu của mình. Những đồ thải bỏ ra từ sự tiêu thụ của
chúng ta, từ những rác rưởi, vật dụng phế thải, cho đến những chất hóa học, độc
tố tiết rỉ ra từ cuộc sống của chính ta, chúng đã làm ô uế môi trường sống của
mình. Và những gì Phật đã dạy, cũng có thể đem ra áp dụng được ở
đây: Không có việc gì mà tự nhiên xảy ra được hết. Sự việc như thế
này không phải là do một sự tình cờ, may rủi, hoặc là vì ý muốn của một vị thần
linh nào đó, nhưng nó là do kết quả từ việc làm của chính mình. Thế
giới chúng ta sống là một sản phẩm của hành động của chính ta, mà tự chính
chúng cũng là một biểu hiện của tâm thức mình.
Chúng ta cũng có thể, như
các thầy khi xưa ấy, chỉ biết tự lo cho chính mình thôi! Nhưng Phật
cũng đã nhắc nhở rằng, ngày nay chúng ta không còn cha mẹ để chăm sóc cho mình
nữa. “Mẹ đất” ngày nay cũng đã quá kiệt quệ, không còn đủ sức để tiếp
tục nhận chịu những khai phá, lạm dụng, tiêu hủy tài nguyên của chúng ta nữa. Và
“Cha trời” dù có quyền năng đến đâu cũng phải bất lực trước luật nhân quả mà
thôi.
Nếu như chúng ta không lo
cho nhau, thì ai sẽ lo cho chúng ta đây? Ai trong chúng ta có quyền
nói rằng, "Người kia không giúp gì được cho tôi hết?" Dầu
muốn hay không gì thì tất cả chúng ta cũng đều cùng chung trong một tình trạng
với nhau. Học cách để lo cho nhau, chăm sóc cho nhau là điều quan trọng
nhất trên con đường chúng ta đi, trong sự thực tập của mình.
Những đồ nhơ bẩn, ô uế sẽ
được rửa sạch bằng dòng nước mát và trong sạch. Những độc tố của
tham muốn, giận hờn và si mê tuông ra từ tâm thức của chúng ta, sẽ được tẩy rửa
thanh tịnh bằng sự rộng lượng, với tình thương và tuệ giác. Một khi
chúng ta được nâng đỡ dậy và đặt lên một nơi trong sạch, lấy lại sự tự trọng của
mình, chúng ta sẽ có thể bắt đầu một tiến trình bình phục, và có lại được sự an
vui. Đức Phật là một vị bác sĩ, Ngài đã dạy cho chúng ta về Tứ Diệu
Đế như là một phương thuốc để phục hồi rất mầu nhiệm: Nhận diện được vấn đề, thấy
rõ nguyên nhân của vấn đề, dùng sự hiểu biết ấy để trừ bỏ nguyên nhân, và rồi
kiên trì thực hành theo đúng phương pháp chữa trị.
Nhưng bất cứ một liều thuốc
nào, dầu mầu nhiệm đến đâu, cũng chỉ có hiệu quả nếu như ta chịu uống mà
thôi. Cuộc đời này sẽ vui đẹp biết bao nếu như chúng ta biết chia sẻ
và giúp đỡ cho nhau bằng lời Phật dạy, cùng nâng đỡ nhau đứng dậy và chia sẻ
tình thương để làm vơi bớt những khổ đau của nhau. Cho dù đó là một
người xa lạ, hoặc là kẻ ta không ưa thích. Cho dù họ là những người "không
giúp gì được ta!" Và tôi có dám nói được rằng, chính ta sẽ
làm được điều ấy không?
(Andrew Olendzki,
Nguyễn Duy Nhiên phỏng dịch)
