Con người
chẳng ai muốn khổ, ai cũng muốn hạnh phúc nên tự nhiên có tâm lí tránh dữ tìm
lành, tránh khổ tìm vui, theo đuổi hạnh phúc.
Thế
nhưng thực tế cuộc đời lại cho thấy nỗi khổ gắn liền với đời người như bóng
theo hình không biết tránh đâu cho khỏi. Dù có cố gắng theo đuổi, tìm cầu hạnh
phúc đến mấy, kết cục cũng chỉ là đau khổ. Vậy đâu là nguyên nhân?
Bởi
trong quá trình tìm kiếm, mưu cầu hạnh phúc, con người cần phải trả cái giá nhất
định, bằng không niềm hạnh phúc đó sẽ trở thành “món nợ” và khổ cũng sẽ đến dồn
dập. Điều đó cũng giống như một người nghiện phim nhưng không có tiền mua vé
đành nghĩ cách xem “chui”. Nếu may mắn trót lọt một đôi lần thì không sao nhưng
người ta thường nói đi đêm lâu ngày gặp ma nên nhất định sẽ có ngày bị bắt. Khi
đó, họ phải trả cái giá tương đương với giá mà họ đã xem chui từ trước đến giờ.
Tất cả
những niềm vui, hạnh phúc dễ dàng có được mà không cần phải tốn công sức, không
phải trả cái giá nhất định thì ắt phải chịu hậu quả không như ý, ngay cả khi chấp
nhận đau khổ để được hạnh phúc thì cũng phải trả giá! Ví dụ, để theo đuổi hạnh
phúc, người ta phải dốc sức kiếm tiền để tạo tiền đề, sau một thời gian dài mới
hưởng được hạnh phúc vật chất kia. Nhưng chúng ta thử nghĩ kĩ lại: niềm hạnh
phúc kia lẽ nào lại không có mặt của đau khổ?
Tục ngữ
có câu “của biếu là của lo, của cho là của nợ”: ngay cả khi người ta mang thành
quả đến cho mình hưởng thụ thì cũng là nợ nần, đã là nợ thì đó nhất định không
thể hạnh phúc trọn vẹn. Ăn một bữa cơm ngon là do mình đã gian khổ làm lụng mà
có, đó là sự đền đáp của tự nhiên cho chúng ta.
Người
xưa có câu “ai ơi bưng bát cơm đầy, dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”. Câu tục
ngữ này cho chúng ta thấy mỗi một hạt cơm là cả mồ hôi, công sức của người đi
cày, có được chúng thật chẳng dễ dàng gì. Gieo một hạt mầm mấy tháng sau mới
đơm hoa kết trái, trong quá trình từ khi ươm mầm cho đến khi thu hoạch phải trải
qua biết bao gian khó. Tuy nhiên, ít ai nghĩ đến công ơn người đào giếng khi uống
nước, ít ai nghĩ đến công người nông phu khi ăn cơm!
Suốt một
đời người kể từ khi cất tiếng khóc chào đời cho đến khi xuôi tay nhắm mắt đều bận
rộn tất bật, thời gian hạnh phúc thực sự rất ít. Vì chúng ta trần trụi đến với
cuộc đời với một tâm lí tham lam mưu cầu hạnh phúc, vậy lấy gì để hạnh phúc nếu
không trả một giá tương đương? Thông thường người ta cho rằng nam nữ đến tuổi dựng
vợ gả chồng, sinh con đẻ cái, đấy là hạnh phúc. Tuy nhiên, mỗi cây mỗi hoa mỗi
nhà mỗi cảnh, ai cũng có nỗi khổ khó nói riêng. Con cái, vợ chồng đều là niềm
an ủi đồng thời cũng là nợ của nhau.
Để hóa
giải phiền não, đau khổ đến từ cuộc sống, hiện nay có nhiều hình thức vui chơi,
giải trí như các khu vui chơi giải trí, sống ảo trong các trò chơi online. Thoạt
nhìn, ai cũng nghĩ đấy là những trò chơi giúp thư giãn, lấp khoảng trống trong
lòng người, nhưng nghĩ kĩ lại, đấy chỉ là thuốc làm tê liệt thần kinh tạm thời:
trong thời gian ngắn ngủi, nó có thể làm thư giãn đầu óc, kích thích cảm giác
qua các giác quan như mắt, tai... nhưng rốt cục càng đau khổ hơn vì không thể sống
mãi trong thế giới ảo mà phải trở về thực tế. Giấc mộng càng đẹp thì tỉnh giấc
càng phũ phàng. Cho nên, đấy không phải là hạnh phúc thực sự.
Thỏa
mãn nhu cầu hạnh phúc như thế khác nào lấy nước mặn làm nước giải khát, càng uống
càng khát. Giống như việc trẻ con đau mắt lấy tay dụi mắt, đỡ ngứa nhất thời
nhưng càng dụi càng hỏng mắt. Từ đó, chúng ta thấy rằng những niềm hạnh phúc tạm
bợ không chỉ là kết quả của đau khổ mà còn là nguyên nhân mới cho những khổ đau
khác phát sinh.
Từ những
ví dụ trên, chúng ta thấy đời người vui ít khổ nhiều, con người tất bật một đời
mưu cầu hạnh phúc bằng trăm phương nghìn kế. Tuy nhiên, họ chỉ có được cái bóng
hạnh phúc chứ chưa từng hưởng thụ hạnh phúc đích thực, có khi càng tìm hạnh
phúc càng lún vào vũng lầy khổ đau. Nguyên nhân chính của việc này là do họ
không biết căn nguyên đau khổ đều do chính bản thân mình gây nên.
HT.
Thánh Nghiêm
