Bà Zenkei Blanche Hartman là một giáo thọ
trụ trì thiền viện San Francisco Zen Center, thuộc dòng thiền Tào Động của thiền
sư Shunryu Suzuki (tác giả quyển Thiền tâm, Sơ Tâm). Bà Hartman thường phụ
trách phần trả lời cho các câu hỏi của độc giả trên một báo Phật học. Có một độc
giả viết thư hỏi bà:
“Tôi lớn lên trong một gia
đình theo Thiên Chúa Giáo, và được dạy rằng có một linh hồn bất tử sau khi chết.
Mặc dù bây giờ là một Phật tử, nhưng ảnh hưởng của tôn giáo lúc còn nhỏ vẫn còn
là một vấn đề. Lý trí của tôi nói rằng, phải có một cái gì đó mang lại sinh
khí, sự sống cho một người, và nó rời khỏi thân này khi người ấy chết.
Trong Phật giáo Nguyên Thủy chúng ta cũng có những câu truyện về tiền thân của đức Phật, như trong bộ Jataka của Tiểu Bộ kinh. Và trong truyền thống Phật giáo Tây tạng, cũng có nói đến những vấn đề tái sanh, như là đức Dalai Lama.
Xin quý vị hoan hỷ giúp cho tôi hiểu
thêm về cái gì đi tái sinh. Cái gì mà chưa bao giờ từng sinh, chưa từng diệt?
Đó có phải là tâm thức? Ý thức? Hay nó là trống không? Đối với tôi thì dường
như đó cũng giống như là một linh hồn bất tử.”
Tôi nghĩ, có lẽ câu hỏi ấy cũng là một
thắc mắc chung của đa số chúng ta. Và chắc cũng sẽ không có một lời giải đáp
nào thích đáng cho hết tất cả, vì ta chỉ có thể tự chính mình khám phá ra điều ấy
mà thôi. Thật ra ta có thể tìm thấy câu trả lời ấy ngay trong chính sự sống
này, bây giờ và ở đây, xin gửi bạn chia sẻ dưới đây của bà Hartman.
--- oOo ---
Câu hỏi về “Việc gì xảy ra khi chúng ta
chết?” hay là “Có một cái gì tiếp tục chăng, và nếu có, thì đó là gì?” đã tạo
nên biết bao nhiêu là những bàn luận, giải thích trong giới tu học qua nhiều thế
kỷ. Trong văn chương nhà Thiền, thì chúng ta có thể kể đến một mẩu chuyện.
Đạo Ngô và Tiệm Nguyên cùng đi đến một
nhà kia để điếu tang. Tiệm Nguyên vỗ vào quan tài hỏi, “Sống hay chết?” Đạo Ngô
nói, “Ta không bảo là sống mà cũng chẳng bảo là chết.” Tiệm Nguyên hỏi, “Tại
sao Thầy không nói?” Đạo Ngô đáp, “Không nói là không nói.”
Lúc trở về đến nữa đường, Tiệm Nguyên lại
hỏi, “Thầy mau nói cho tôi, nếu không tôi đánh Thầy đó.” Đạo Ngô nói, “Đánh thì
cứ việc đánh, nhưng mà ta vẫn không nói.” Tiệm Nguyên bèn đánh.
Sau đó Đạo Ngô qua đời. Tiệm Nguyên đến
gặp Thạch Sương kể lại câu chuyện khi xưa. Thạch Sương nói, “Ta cũng không bảo
là sống mà cũng chẳng bảo là chết.” Tiệm Nguyên hỏi, “Tại sao ông lại không
nói?” Thạch Sương đáp, “Ta nhất định không nói.” Tiệm Nguyên nghe, đột nhiên tỉnh
ngộ.
Theo ý của tôi thì chủ yếu của câu truyện
trên muốn nói rằng, mỗi chúng ta phải tự chính mình trải nghiệm, tự mình phấn đấu
với câu hỏi về sống và chết ấy. Và sẽ không một ai khác có thể trả lời thắc mắc
ấy được dùm cho ta.
Người chồng quá cố của tôi rất thích kể
về một câu truyện của nhà sinh lý học nổi tiếng Pavlov. Khi Pavlov sắp mất, ông
nằm trên giường bệnh với các đệ tử quay quần chung quanh. Bên ngoài trời tuyết
đang rơi. Ông bảo một người học trò của mình ra ngoài và mang vào cho ông một nắm
tuyết. Pavlov chăm chú nhìn thật lâu vào nắm tuyết để trên dĩa đang từ từ tan.
Rồi ông thốt lên, “À, thì ra là vậy!” và nhắm mắt qua đời.
Theo tôi biết, thì mỗi tôn
giáo đều có một vài mẩu truyện nói về việc gì xảy ra khi thân này mất đi, với một
gợi ý là có một cái gì đó cũng sẽ vẫn còn tiếp tục. Và đa số những truyền thống
tôn giáo mà tôi biết, đều nhấn mạnh đến một điều quan trọng này: là ta sống cuộc
sống của mình như thế nào, vì những hành động có chủ ý của thân, của lời nói và
tâm ý mình, sẽ có hậu quả và ảnh hưởng đến những gì xảy ra kế tiếp.
Sưu tầm
