Khi khổ, người ta thường đổ lỗi cho các
nhân tố bên ngoài, đổ lỗi cho hoàn cảnh: tại người này làm cho tôi khổ, tại người
kia làm cho tôi khổ, tại hoàn cảnh gia đình, hoàn cảnh xã hội v.v... Thế nhưng
tại sao có người sống trong hoàn cảnh tốt mà tâm vẫn khổ, có người sống trong
hoàn cảnh xấu mà tâm vẫn an vui?
Cùng một hoàn cảnh giống nhau mà người
vui ít khổ nhiều, ngược lại người khổ nhiều vui ít. Từ ngàn xưa cho đến nay,
con người luôn tìm cách tác động vào thế giới, thay đổi hoàn cảnh, nhưng chưa
ai hoàn toàn hạnh phúc, hoàn toàn mãn nguyện trên cuộc đời này.
Đức Phật dạy, vì vô minh, phiền não mà
con người phải khổ. Do không sáng suốt, nhận thức sai lầm, không đúng sự thật,
bản chất các sự vật hiện tượng trong đời sống, không hiểu duyên sinh nhân quả,
từ đó sinh khởi các phiền não tham, sân, si, mạn, nghi, tà kiến…, dẫn đến khổ
đau.
Chúng ta thử suy gẫm câu chuyện sau đây:
Có một đàn bò đang đi trên đường vào lò sát sinh để bị giết làm thịt. Những con
bò đó vẫn húc nhau, chen nhau, lấn nhau, đá nhau vì vài nạm cỏ hay gì đó. Chúng
không biết rồi đây, chỉ trong phút giây, cuộc đời của chúng sẽ bị kết thúc thê
thảm biết là dường nào. Chúng không biết gì cả, chỉ biết đấu tranh, giành giựt,
hơn thua, cho đến giây phút cuối cùng của mạng sống.
Người đời thường nói: đồ ngu như bò! Tuy
nhiên người đời có thông minh hơn chăng? Thử xét cõi đời được bao năm, mà con
người vẫn sống trong cơn mê: bon chen, đấu tranh, giành giựt, chèn ép, chà đạp,
chửi bới, thưa gửi, kiện tụng, hãm hại, hơn thua nhau từng lời nói, ghìm nhau từng
cử chỉ, thù oán nhau từng hành động, chấp chặt từng chuyện làm ơn nhỏ nhặt, chất
chứa từng chuyện thù oán lặt vặt, đến chuyện hận thù không đội trời chung. Con
người thường có tâm cố chấp, chấp ngã, cho nên ích kỷ, chỉ muốn chính mình, gia
đình mình, bà con mình, giòng họ mình, tổ chức mình, dân tộc mình, bất cứ cái
gì dính tới mình, đều trên hết. Ngoài ra thì mặc kệ, sống chết mặc bây, tụi này
sung sướng, như vậy đủ rồi! Thực là hỡi ôi, cõi đời nổi trôi, vô cùng vô tận!
Tóm lại, chuyện sầu khổ là chuyện dài của
con người, của cõi đời phiền não khổ đau, nói mãi không bao giờ cùng. Cho dù suốt
đời, chúng ta luôn luôn, làm chuyện ân nghĩa, cho bất cứ ai, nhưng nếu chỉ cần,
một lần mà thôi, từ chối giúp người, lập tức chúng ta, gặp ngay oán thù! Người
đời phủi sạch tất cả những gì tốt đẹp người khác đã làm cho họ, trong suốt một
khoảng thời gian dài, chỉ ghi nhớ một việc bất như ý sau cùng mà thôi, xong rồi
dứt đẹp!
Trên cõi đời này, chữ "Ân" ít
gặp, chữ "Oán" khắp nơi. Chính vì những quan niệm như vậy, cho nên
con người luôn luôn lăn lộn trong sanh tử luân hồi, trong phiền não khổ đau,
vay trả trả vay, triền miên suốt đời, không bao giờ dứt.....
(sưu
tầm)
