1. Sự kiếm sống hằng ngày chân chánh
(chánh nghiệp) hay mờ ám (tà nghiệp) là khái niệm mà lâu nay chúng ta ít có thời
gian quan tâm. Nhưng phải thừa nhận nó vẫn là nhu cầu có thực, hàng ngày gây sức
ép với mọi người. Có nhiều việc ta biết là trái đạo lý song vẫn phải làm, chẳng
qua chỉ là nhằm kiếm thêm tiền bạc, để cùng với đồng lương còm cõi, duy trì sự
sống của bản thân và gia đình.
2. Các thói xấu lấn lướt ta mỗi ngày một
ít. Thời gian đầu ta thường vừa làm vừa tự nhủ: chỉ chấp nhận đầu hàng lần này
nữa thôi, sau sẽ không bao giờ tái diễn! Nhưng càng về sau, sự dằn vặt càng
thưa thớt đi. Đời sống hàng ngày mang lại bao nhiêu căng thẳng mệt mỏi, khiến
cho mỗi người chỉ có cách trượt theo thói quen và tránh né những điều gây thêm
cho mình những phiền phức.
3. Có một điều thường
viện ra để an ủi, ấy là khi thử đưa mắt quan sát thấy không phải chỉ có riêng
mình làm bậy, mà chung quanh, cả những người có uy danh hơn, có trách nhiệm
hơn, cũng đâu có giữ được lý tưởng “Hơi đâu gái góa lo việc triều đình” - đây
là lý lẽ của những cái đinh ốc bé nhỏ.
4. Khái quát hơn, quả thật có nhiều việc
thấy trái với lương tâm ta vẫn cứ làm, vì xem ra chung quanh mình, mọi người đều
hành động như vậy. Mà thói quen trông trước trông sau mà sống lại đã ăn vào não
ta rất nặng. Ta sợ trở thành đơn độc, lại càng sợ mang tiếng chơi trội, dám
khác mọi người (!)
5. Người ta ai mà chẳng vừa sống vừa để
xem cách sống của mình được đánh giá ra sao, lòng tốt của mình được đền đáp ra
sao. Đến lúc thấy bao nhiêu cố gắng của mình cũng vô ích, những người tốt như
mình thường thua thiệt, còn những kẻ xấu cứ được đủ thứ và lại leo cao mãi lên
- thì đành ngán ngẩm buông xuôi (Sau khi phát hiện điều này, một số sẽ giãy giụa
cốt vớt lại ít quyền lợi mà họ cho rằng họ đáng được hưởng. Từ ấy trở đi, dám sống
rất tàn bạo hơn)
6. Chắc chắn trong ta không bao giờ chết
hẳn con người lý tưởng, nhưng có vẻ như điều mà xã hội mong đợi hơn cả là những
cái chung chung. Nảy sinh tình trạng sống một đằng, nói một nẻo, và bởi lẽ, trước
mặt bàn dân thiên hạ, giữa thanh thiên bạch nhật, ta vẫn luôn mồm nói điều tốt,
nên càng yên tâm xoay xở kiếm chác trong bóng tối.
7. Đến lúc nào đó, ta chợt nhận ra rằng
"ngựa quen đường cũ”, có lẽ sẽ không bao giờ hoàn lương được. Sự lo sợ có
tới (lo sợ chứ không phải hối hận) và để giải hòa, ta xoay sang cầu cúng, xin xỏ,
hối lộ thánh thần. Mê tín chính là mắt xích cuối cùng của sự tự làm hỏng, nhờ
có mê tín, các khâu hoạt động khác có thể diễn ra một cách êm đẹp. Đại khái giống
như một thứ bảo hiểm!
**
** **
+ Quá trình tha hóa, quá
trình tự đánh mất mình ở mỗi người có chỗ khác nhau. Ai cũng chỉ sống một lần
trên đời, cái gì mất đi vĩnh viễn không lấy lại được nữa. Vậy cần gì phải mang
bản thân ra mà tra khảo cho thêm rách việc?! Có thể có một số người đã nghĩ thế
và họ có lý của họ.
+ Nhiều lúc ngồi một mình tỉnh táo, đối
diện với lương tâm, hẳn nhiều người phải công nhận là quanh mình số người hiền
lành thánh thiện ngày một ít, số khôn ranh kiếm chác ngày một nhiều thêm.
+ Và tự ta nữa, nghiêm khắc mà nói, qua
loa vô trách nhiệm... Khéo léo tô vẽ mình trước cấp trên. Hùa theo đám đông,
nói cho đám đông vừa lòng chứ không dám nói sự thật...
+ Có phải là không ít thì nhiều, hàng
ngày chúng ta đã để cho những thói xấu đó lộng hành? So với con người lý tưởng
mà ta muốn noi theo, khi bước vào đời, thì thật ra ta đang xa dần, thậm chí có
những phẩm chất tốt mà ta có từ lúc còn trẻ và cứ tưởng giữ được mãi, bây giờ
đã bị đánh mất....
Góp và nhặt
